‘Personeelstekort in thuiszorg is onveilig en onverantwoord’, kopt NU.nl. De werkdruk onder thuiszorgpersoneel heeft zijn hoogste punt bereikt, zegt belangenvereniging voor verzorgenden en verpleegkundigen V&VN. Thuiszorgorganisaties nemen noodmaatregelen. Wat betekent dat voor zorgpersoneel, cliënten en controllers? (Gepubliceerd: 12 augustus)

Toen ik deze kop las, vroeg ik me af wat de belangenvereniging V&VN hiermee precies bedoelt. Is het hoogste punt ooit bereikt, en zegt de V&VN daarmee dat het vanaf nu wel beter zal gaan, of is het hoogste punt tot nu toe bereikt? Daarmee implicerend dat de bodem nog niet in zicht is?

Hoe dan ook is de noodkreet helder en herkenbaar voor eenieder werkzaam in de thuiszorg. De situatie is dat medewerkers in de thuiszorg niet in staat zijn om alle diensten bij cliënten in te vullen en dat er structureel wordt overgewerkt, met daarbij een ongezond hoge werkdruk. Cliënten krijgen niet de zorg waar ze recht op hebben en zijn ontevreden over de dienstverlening.

Adviseren over bijsturingsmogelijkheden

Als controller wil je feitelijk antwoord kunnen geven op de vraag van de V&VN of inderdaad het hoogste punt bereikt is? Je wilt tijdig kunnen adviseren over bijsturingsmogelijkheden, zodat volgend jaar niet weer een dergelijke situatie ontstaat. Maar waar baseer je je advies op als de trend uit het verleden zo weerbarstig is?

Want weerbarstig is het; we kijken een jaar terug. Volgens mij zag de thuiszorgwereld er toen compleet anders uit. Behoudens moeilijk rond te krijgen vakantieplanningen, was het een periode waarbij het optimaal benutten van capaciteit alleen kon door de personeel inzetmix af te stemmen op de productmix.

Een mix waarbij goedkope thuiszorg geleverd werd door lage loonschalers en duurdere thuiszorg door duurdere en meer gekwalificeerde medewerkers. Een periode waarin je als controller meedacht over het bepalen van ideale inzetverhoudingen en het zo optimaal mogelijk benutten van menselijk kapitaal (uren). Alleen zo was het mogelijk om flinterdunne marges te realiseren. Ik kan mij herinneren dat bij menig thuiszorginstelling boventallig en te duur personeel werd weggesaneerd.

Zorg en inzetmix

En toen ineens kwam daar in het voorjaar van 2018 een enorme verandering!
Samengevat komt deze erop neer dat gemeenten vanuit de Algemene Maatregelen van Bestuur hogere tarieven moeten betalen die in lijn liggen met (ja ook dat nog) nieuw in te voeren loonschalen. Theoretisch is het resultaat dat er een betere zorg- en inzetmix te realiseren is en daarmee een lucratiever businessmodel.

Zorginstellingen die dit op tijd doorhadden, of doorhebben, want dit speelt nu, anticiperen op een volledig ander bedrijfsmodel met een andere winstgevendheid. Dit betekent dat personeel waar men eerder graag vanaf wilde, nu juist weer gewenst is.

Gesaneerde medewerkers stromen door

Zorginstellingen met weinig proactief beleid, zien bij hen gesaneerde medewerkers inmiddels doorstromen naar andere zorgbedrijven. En in deze markt geldt dat waar goed personeel werkzaam is, de handel ook gegund wordt. Welke controller had dit vorig jaar zomer kunnen voorspellen?

Als de V&VN volgend jaar een nieuwe update geeft, wat zal dan de kop zijn? Bovenstaande in mijn ogen stormachtige ontwikkeling dit voorjaar laat zien hoe onvoorspelbaar de markt is. Welke thuiszorgcontroller durft een voorspelling voor 2019 te doen?